Property Rights : अनेक वेळा मुलं पालकांना त्रास देऊ लागतात आणि म्हातारपणी त्यांची काळजी घेत नाहीत, अशा परिस्थितीत पालक आपल्या मुलांना मालमत्तेतून बेदखल करू शकतात. त्यानंतर मुलाचा मालमत्तेवर कोणताही अधिकार नाही. परंतु त्याच वेळी, पालक आपल्या मुलांना वडिलोपार्जित संपत्तीतून बेदखल करू शकत नाहीत. बेदखल केले तरी तो कोर्टात आपला हक्क सांगू शकतो.
अनेक वेळा नको असलेल्या परिस्थितीमुळे पालक आपल्या मुलांना त्यांच्या मालमत्तेतून बेदखल करतात. यानंतर त्या मुलांचा त्यांच्या पालकांच्या मालमत्तेवर कोणताही हक्क राहणार नाही. तथापि, अशी मालमत्ता आहे जिथून मुलांना पालक बाहेर काढू शकत नाहीत. याला वडिलोपार्जित मालमत्ता निष्कासन म्हणतात. त्यामुळे तुम्ही तुमच्या मुलांना कुठून तरी बेदखल केले असेल, तरीही ते वडिलोपार्जित मालमत्तेवर दावा करण्यासाठी कोर्टात जाऊ शकतात.
न्यायालयाचा निर्णय मुलाच्या बाजूने येण्याची शक्यता जवळपास शंभर टक्के आहे. तथापि, कधीकधी न्यायालये अशा प्रकरणांमध्ये पालकांचे समर्थन करतात, परंतु ते विशिष्ट प्रकरणाच्या तपशीलावर आणि न्यायाधीशांच्या विवेकबुद्धीवर अवलंबून असते. हा फक्त अपवाद आहे. याशिवाय न्यायालयही या प्रकरणात पालकांना मदत करण्यास सक्षम नाही.
वडिलोपार्जित मालमत्ता म्हणजे काय?
कोणत्याही व्यक्तीला त्याच्या आजोबा किंवा आजोबांकडून वारसाहक्काने मिळालेल्या मालमत्तेला वडिलोपार्जित म्हणतात. वडिलोपार्जित मालमत्ता किमान 4 पिढ्या जुनी असावी. दरम्यान, कुटुंबात फूट पडू नये. विभाजन झाल्यास ती मालमत्ता यापुढे वडिलोपार्जित राहणार नाही. वडिलोपार्जित मालमत्तेवर मुलगा आणि मुलगी दोघांचा हक्क आहे. वडिलोपार्जित मालमत्तेला वंशपरंपरागत मालमत्ता असेही म्हणता येईल. तथापि, सर्व वारसा हक्क वडिलोपार्जित नसतात. हिंदू उत्तराधिकार कायदा 1956 च्या कलम 4, 8 आणि 19 मध्ये वडिलोपार्जित मालमत्तेबद्दल सांगितले आहे. मालमत्तेची विभागणी केल्यास ती वडिलोपार्जित संपत्तीऐवजी स्व-अधिग्रहित मालमत्ता बनते आणि पालक आपल्या मुलांना त्या मालमत्तेतून बेदखल करू शकतात.
वडिलोपार्जित मालमत्तेवरील हक्क
वडिलोपार्जित मालमत्तेत किती हक्क कोणाला मिळतील, प्रत्येक पिढीत लोकसंख्या वाढल्याने बदलते. यामध्ये प्रति व्यक्ती मालमत्तेची विभागणी होत नाही, तर वडिलोपार्जित मालमत्तेत तुमचा वाटा तुमच्या वडिलांना किती वाटा मिळाला यावर अवलंबून आहे. फक्त तोच भाग तुमच्या बाजूने असेल. जर तुम्ही एकटे असाल तर तुमच्या वडिलांकडून मिळालेली संपूर्ण मालमत्ता तुमची असेल. जर तुम्हाला भावंडे असतील तर ती त्यांच्यात विभागली जाईल. तुमच्या कुटुंबात कुणाला वडिलोपार्जित मालमत्तेत जास्त वाटा मिळण्याची शक्यता आहे आणि कुणाला कमी वाटा मिळू शकतो. यामागचे कारण म्हणजे त्याच्या वडिलांना आणि त्याच्या आधी आजोबांना वारसाहक्काने किती संपत्ती होती.
पैतृक आणि विरासत मध्ये अंतर
वडिलोपार्जित मालमत्ता केवळ वडिलांकडूनच कुटुंबात येते. ती वारशाने मिळालेल्या मालमत्तेखाली ठेवली जाऊ शकते. मात्र, वारसाहक्काने मिळालेली प्रत्येक मालमत्ता ही वडिलोपार्जित असावी असे नाही. कारण वडील, आजोबा किंवा पणजोबा यांच्या पंक्तीत नसलेल्या आजी, आई, मामा किंवा इतर कोणत्याही नातेवाइकांकडून मिळालेल्या संपत्तीला वारसा म्हणतात. पण ते वडिलोपार्जित नाही.